به دیدار گلستان

رفتم به ديدن آقای گلستان، بیش از سی سال بود که ابراهیم گلستان را ندیده بودم. همان بود که بود، از همان سی و پنج سال پیش که از دور دیدیمش. به همان بزرگی. به همان صراحت. هیچ به او نگفتم که چقدر وقتی سخن می گفت، یاد کاوه در دلم بیدار می شد. مبدا حرکات تند و شیرین کاوه، همین جا بود. هفت هشت ساعتی از هر جا سخن رفت. دلم تازه شد ، نه به هوای خوش هیوارد هیث که از جمله خوش هوا ترین نقاط اين جزيره مه گرفته است، نه که چون در منظرم چند تا از بهترين کارهای سهراب سپهری و وزيری و محصص قاب شده بود. و البته چند تائی هم از صاحب نامان نقاشی جهان. و دو تا مجسمه بهمن دادخواه، نه که دلم برای مجسمه ها و تابلوهای خودم تنگ شد. بلکه چون گلستان به همان تازگی بود، نه زمان و نه گذر ايرانی عمر، از جایش نجنبانده است. بگو پسر مگر در این سی و یک دو ساله او را در جائی دیده ای که اين همه قیاس می گیری.

در راه که در کوچه باغ های اطراف گم شده بودم و راننده خرفت ایرلندی راه نمی جست، هیچ شتاب برای پیدا شدن نداشتم چون مه و نم هوا، بی هیچ تناسبی بين اين جا و جنوب ایران، برده بود مرا به "مد و مه" که هنوز کاری از این جاندارتر و اوريژنال تر در زبان خودمان نخوانده ام. نمی دانم باید اين چا چای اوریژنال چه بنویسم. تازه صفت تفصیلی هم بهش داده ام . می دانم که اصیل تر و طبیعی تر هم جوابم نمی دهد.

چرا این گفتم چون کتاب مه و مه را اگر خطا نکنم پائیز 48 خوانده ام. به مناسبتی این را دقیق در خاطر دارم. و یک سال بعدش رفته بودم برای اولين بار در عمرم، به خرمشهر. چقدر جنوب شرجی شبیه به مد و مه بود.اصلا خودش بود.

از قضا به مناسبتی آقای گلستان توصیه کرد که سه نوشته او را بخوانم. اگر خوانده ای هم دوباره بخوان. یکی همین گوشه از مد و مه بود که کلمه به کلمه اش را در یاد دارم:

یک نفخه گرفته سنگين.
من گوش دادم – یک یدک کش بود، در لای مه نفیر کشید.
رفتم کنار پنجره – پیدا نبود، مه آن را گرفته بود.
گوش می دادم.
موج خود را کشاند تا سنگچین کناره، و بر سطح آن شکست، و میشکست، و برگشت، بیشتر میرفت، و بر میگذشت.
لپ های سست وامیرفت.
دوباره سکوت، سنگينی.
نم روی برگهای تیغه ای نخل برق میزد، و یک چراغ جیوه ای از لای شاخه ها در هاله ای که حجم لغزانی ست، انگار چشم خسته بیدار است. از نوک هر برگی یک قطره میلرزد، و گاه، گاهی، یک قطره میافتد. در سایه کنده ها محواند، و شاخه های گسترده در حجم نور انگار سايه اند. هستی چیزی ست آويزان، بی تکیه روی سطحی سفت، محدود در حد نور، سرگردان، لغزان مانند دود، کند. من سردم است، و از میان مه و نور محو مبینیم انگار یک آدم بر کناره شط ایستاده است. انگار از صدای کشتی زائید. انگار موج او را ریخت. انگار مه او را ساخت. انگار اصلا نیست. انگار حتما نیست.